«Орал өңірі» газетінің редакциясына Жалпақтал ауылының тұрғыны, «Еркін» шаруа қожалығының жетекшісі Мұрадым Шоқпанов келіп, ауылының аумағында орын алған бір оқиға жөнінде баяндайды. Бұл оқиғаға өзінің баласы Еркіннің қатысы бар екенін айтып, ұлының ауылдағы полиция қызметкерлерінен жәбір көргенін жеткізеді. Тіпті, тәртіп сақшылары Еркіннің ауылда еркін жүруіне кедергі келтіріп, ол жергілікті колледждегі оқуына бара алмай отырған көрінеді... Мұрадым Шоқпановтың осынау шағым хатын қолына алған газет тілшісі Жалпақталға барып қайтты.
«Полиция ұры деп жала жауып отыр»
– Былтырғы тамыз айында Қазбек Айсабек, Армат Телжан және мен «ВАЗ 2114» маркалы көлікпен Жаңақаладағы ағама барып, аутокөліктің қосалқы бөлшегін алып келе жатқан болатынбыз. Қараңғы түскен шақ. Жаңақала ауданының Жаңажол ауылдық округіне қарасты Теңдік елді мекенінің маңынан өткен кезде жолдың бойында жатқан, туылғанына шамамен 2-3 күн болған бұзауды көрдік. Қазбек «мына бұзауды салып алайық, бәрібір өліп қалады ғой» дегесін, көлікті тоқтаттық. Сыртқа шығып, айналаны қарадық, ешбір жан да, мал да жоқ. Үшеулеп бұзауды аутокөліктің артына салдық. Жалпақталға келгесін Қазбек «бұзауды мен алайын» дегесін, біз қарсы болған жоқпыз. Бұзауды Қазбектің үйіне түсіріп кеттік. Артынан ол бұл бұзаудың қасына өзінің бір бұзауын қосып, ауылдағы Асқар деген кісінің «ВАЗ-2107» көлігін алды. Асқар алғашында Жалпақтал полиция бөлімінің учаскелік инспекторы Естөре Құрманғазиевтің көлік сататынын естіп, бұл бұзауларды оның көлігіне алмастырып алмақшы болады. Соңынан ауыл тұрғыны Руслан Батыровтың «ВАЗ-2107» көлігіне ауыстырады. Артынан Естөре Құрманғазиев Асқардан бұзауларды қайдан алғанын сұрағанда ол Қазбек бергенін айтқан. Сосын Қазбекпен сөйлескенде ол бір бұзауды даладан тауып алғанымызды жеткізген. Сөйтіп полиция бізге шықты.
Полиция бөліміне барған бойда бізге бас салып, «сендер бұзау ұрлағансыңдар» деп кінә тақты. Үшеумізді үш бөлмеде тергеді. Мен бұзауды ұрламағанымызды, даладан тауып алғанымызды айттым. Сөйтіп үстімізден іс қозғады. Артынан Жалпақтал полиция бөлімінің басшысы Сағат Ғаббасов «бір қой, не баспақ бер, сендерде бар ғой, сосын істі жабамыз» деді. Мен ештеңе бермейтінімді айттым. Ал қасымдағы екі жолдас жігіт полиция қызметкерлері сұраған қой мен ақшаны берген соң оларды босатып жіберді. Менен ештеңе шықпағаннан кейін соңымнан түсті. Яғни былтырғы маусымда «құлын ұрлапсың» деп жала жапты. «Қайдағы құлын?» дегенімде полиция қызметкерлері күш қолданды, яғни Естөре Құрманғазиев мені мойнымнан қылғындырып ұстап, Асхат Нұғманов ішімнен соғып тұрды. Егер мойындамасам, қамаймыз деді. Олармен салғыласқаннан пайда жоқ екенін көріп әрі қорыққан соң айтқандарына келістім. «Тағы да тауып алған не бар?» деп сұраған соң тамыз айында Армат Телжан екеуміз жолдың бойынан көлік көтергіш (домкрат), темір арқан (трос), ұялы телефон тауып алдық дедім. Осылайша маған қатысты үш іс ашты.
Содан Сағат Ғаббасов бір нәрселерді өзі жазды да, мына жерге қол қой деген жерлеріне қолымды қойдым. Сөйтіп бес күн бойы мені полиция бөлімінде заңсыз ұстады. Тек түсте және кешке үйге жіберіп тұрды.
Артынан әкем келіп, аудандық прокуратураға алып барды. Сол кездегі аудан прокуроры Д. Медетбековтің атына Жалпақтал полиция бөлімінің қызметкерлері С. Ғаббасов, Р. Ғайнеденов, А. Нұғманов, Е. Құрманғазиевтің мені кінәлап, малдарды, заттарды ұрлады деп жала жауып, заңсыз әрекеттер жасағанын, ұрып-соққандарын айтып, оларды қылмыстық жауапкершілікке тартуды сұрап, арыз жаздым. Содан кейін тынышталды ғой. Тынышталды дегенде толық тынышталған жоқ, ауылға барсам, олар артымнан бағып жүреді. Көшеде жүргізбеген соң сабаққа бара алмай, қырда жүрмін, – дейді Еркін Мұрадымұлы газет тілшісіне.
Еркінмен бұл оқиғаға да бірге тап болған Армат Телжанның айтуынша, полиция қызметкері Руслан Ғайнединов «сендер бұзау ұрладыңдар» деп айып тағып, одан 10 мың теңге ақша сұрапты. Артынан полиция бөлімінің басшысы Сағат Ғаббасовпен кездескенде ол бір қой бер деген. Сонда бұл іске қатыстырмайтынын айтқан. Осылайша ол Р. Ғайнединовке журналдың ішіне салып, 10 мың теңге берген. Ал Қазбек Айсабек екеуі бір-бір қойдан Еркіннің УАЗ көлігіне салып, С.Ғаббасовтың көршісі Зұлқарнай Мұхамбетовтың үйіне апарып тастапты. Содан кейін полиция оны мазаламапты.
«Еркінге қатысты төрт қылмыстық іс қозғалды»
Жалпақтал полиция бөлімінің бастығы, полиция подполковнигі Сағат Ғаббасов Еркін Төлеп аудандық прокуратураға біздің үстімізден арыз түсірді дейді. Онда «жала жапты, яғни полиция бөлімінің қызметкерлері ұрып-соғып, күш көрсету арқылы жасамаған қылмыстарды жасадың деп мойындатты, тергеуші ақша, Жалпақтал полиция бөлімінің басшысы екі қой алды» деп мені және төрт қызметкерімді қаралаған. Бұл туралы маған аудан прокурорының өзі хабарласып, тексеру жүргізілетінін айтты. Тексерістен соң жинақталған мәліметтерді аудандық прокуратура БҚО ІІД өзіндік қауіпсіздік басқармасына жолдады. Соған байланысты ішкі істер департаментіне барып, пара алмағанымызды, ұрып-соқпағанымызды айтып, жауабымызды бердік. Одан бөлек бізге қатысты Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ұлттық бюросының БҚО бойынша департаменті де тексеру шараларын жүргізді. Осы тексеру кезінде біздегі учаскелік полиция қызметкері Е. Құрмағазиев маған хабарласып, оған ауыл тұрғыны Мержан Әбілхайыров деген азамат келіп, Шоқпановтар өзінің мазасын алып жүргендерін айтқан. Яғни «финполдың тергеушісіне полицияға қарсы мәлімдеме жаса, саған ақша береміз» деп айтқанын жеткізді. Мұны сол бойда ауылға келіп, тергеу жүргізіп жатқан ұлттық бюроның қызметкеріне айттым. Бірақ тергеуші одан жауап алмаған соң мен БҚО ІІД өзіндік қауіпсіздік басқармасы басшысына шығып, жағдайды баяндадым. Ол кісі учаскелік полицияның рапортын алып, тексеру әрекетін жүргізіңдер деді. Көп кешікпей М. Әбілхайыровты шақырып алып сұрағанымда ол растады. Аудан прокурорына шығып бұл бағытта не істейміз дегенімде, қылмыстық іс қозғау керектігін айтты. Осылайша ауыр қылмыс жасады деп айыптау
үшін куәні сатып алу дерегі бойынша биылғы 16 қарашада Мұрадым Шоқпанов пен баласы Еркін Төлептің үстінен ҚК 422-бабының 4-бөлімі бойынша іс қозғадық.
Ертең газеттен оқитындарыңыз
Мақала авторы Сәкен Әбілқалықов Жаңақала ауданының Қушығанақ елді мекеніндегі бұзауын жоғалтқан шаруа қожалығына да барып қайтты. Шаруашылықтың малы 2013 жылдан бастап жоғала берген. Сол жылы 7 бас, 2015 жылы 25 бас жоғалып, тек біреуі табылған, қалғаны жоқ. Былтырғы шілдеде бұзаулы сиыр мен құнажын, тамызда бір еркек, бір ұрғашы бұзау із-түзсіз кеткен. Жалпақталдан табылған бұзауын бірден таниды. «Құдайға шүкір, 200 бастан астам ірі қара малым тұр, екі бас бұзауға қарап тұрған жоқпын. Ал Мұрадым «бұл бұзаулар сенікі емес, сен өтірік айтып отырсың» деп мені кінәлайды. Егер тексерту қажет болса, ДНК бойынша анықтап, ақ-қарасына жетуге болады ғой» дейді шаруа.
Сонымен, құлын мен бұзау ұрлықтарына қатысты қылмыстық құрам анықталды ма? Көліктегі заттарды жымқыруға байланысты іс не болды? Көлікке ауыс-түйіске түскен екі бұзаудың бірі қайда? Қазір қай іс бойынша тергеу амалдары жүруде? Зардап шегуші жақ қаулы заңды күшіне енген жағдайда қайта арыз беруді ойласа, Жалпақтал полиция бөлімінің қызметкерлері өздеріне келтірілген моральдық шығынның есесін қайтаруға ниетті. Ал полицейлердің іс-әрекетіне қатысты БҚО прокуратурасы мен Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ұлттық бюросының БҚО бойынша департаменті не дейді? Оқиғаға қатысы бар Қазбек Айсабек редакцияға неге келмей жүр?
Мақала авторы журналистік зерттеу кезінде аталмыш оқиғаға тікелей не жанама қатысы бар, бұл жайтқа байланысты ой-пікірін білдірген 20 шақты адаммен жолыққан. Олардың бәрінің айтқандары газет бетіне сыймаса да, оқиғаға тікелей қатысы бар жандар қамтылған. «Орал өңірі» газетінің ертеңгі, 6 қаңтар күнгі №2 (20566) санынан Сәкен Әбілхалықовтың «Қызыл бұзаудың дауы «қызып» барады...» мақаласын оқыңыздар.
zhaikpress.kz
