Өкінішке орай, бүгіндері ғалым В. Шахматовтың жоғарыдағы аталған кітабы жәй оқырман түгілі, көзі қарақты ізденушілер үшін таптырмас құнды еңбекке айналды.
Қашанда болмасын Исатай-Махамбет көтерілісі зайырлы зерделеушілер тарапынан өзіндік пайымдауларға толы.
Мәселен, М. Тынышпаев өзінің «История Казахского народа» кітабында бұл қозғалыс жөнінде «одним из крупнейших востаний в истории Казахстана является движение шаруа под руководьством Исатая Тайманова и Махамбета Отемисова в 1837-1838 гг», деп қозғалысқа орынды баға берсе, көтерілістің шығу себебі жөнінде «особенно в период правления сына Букея – Джангира 1824-1845 гг. Недовольство народных масс вылилось в народно-освободительную борьбу, возглавляему И. Таймановым и М. Отемисовым» деп ойын қорытады.
Ал зерттеуші Г. Сербаринов өзінің «Исатай Тайманов көтерілісі» атты мақаласында Исатай-Махамбет көтерілісін ұлт-азаттық күрес ретінде сипаттады.
Осылайша, Исатай-Махамбет қозғалысы Қазақстан тарихына халықтық қозғалыс және ұлт-азаттық көтеріліс ретінде енді.
Зұлхожа Шарафутдинов,
zhaikpress.kz
