Мемлекеттік кірістер комитеті Қазақстанда жалпы декларациялау аясында декларация тапсыру ерекшеліктері туралы айтты, деп хабарлайды BAQ.KZ.
Жалпыға бірдей декларациялаудың ерекшеліктері мен ережелерімен, шет мемлекеттермен деректер алмасудың салық салуға әсері мен нәтижелерімен, сондай-ақ жеке тұлғалардың көлік салығы туралы ақпаратпен ҚМ Мемлекеттік кірістер комитеті Жеке тұлғалардың кірісін әкімшілендіру басқармасының басшысы Дина Құсайынова және Өндірістік емес төлемдерді әкімшілендіру басқармасы басшысының орынбасары Дархан Бисеналиев Мемлекеттік кірістер комитетінде өткен баспасөз конференциясында бөлісті.
2021 жылдан бастап Қазақстанда кезең-кезеңімен жалпыға бірдей декларациялау енгізілді.
Жалпыға бірдей декларациялаудың негізгі міндеті:
- әділ салық салуды қамтамасыз ету және әлеуметтік саясатты жетілдіру;
- жеке тұлғалардың кірістерін бақылаудың тиімді тетігін құру;
- сыбайлас жемқорлық пен көлеңкелі экономика деңгейін төмендету.
Бірінші кезеңде, 2021 жылы580 мыңға жуық мемлекеттік қызметкерлер және оларға теңестірілген адамдар, сондай-ақ олардың жұбайлары "алғашқы" декларацияны тапсырды.
Екінші кезеңде, 2023 жылдан бастап декларацияны мемлекеттік мекемелер мен квазимемлекеттік сектордың шамамен 2,1 млн қызметкері, сондай-ақ олардың жұбайлары табыс етті.
Үшінші кезеңде, 2024 жылдан бастап декларацияны шамамен 3,9 млн жеке тұлға тапсырады, олар - заңды тұлғалардың басшылары мен құрылтайшылары, жеке кәсіпкерлер, сондай-ақ олардың жұбайлары.
Төртінші кезеңде, 2025 жылдан бастап азаматтардың қалған санаттары табыс етеді (мысалы, жеке құрылымдардың қызметкерлері, зейнеткерлер, үй шаруасындағы әйелдер, студенттер және басқалар). Жалпы 6,4 млн жеке тұлға қамтылады деп жоспарлануда.
Жалпыға бірдей декларациялау жүйесіне шамамен 13 млн адам енеді деп күтілуде.
Декларацияда қандай мүлік көрсетіледі?
Жалпыға бірдей декларациялау жүйесі барлық азаматтардың "алғашқы" декларациясын табыс етуінен тұрады және декларацияда жеке тұлғаның барлық шетелдік активтері, жылжымалы, жылжымайтын мүліктері, атап айтқанда:
• шетелдегі жылжымайтын мүлік және көлік;
• шетелдік банктердегі 7,3 мың АҚШ долларынан асатын ақша қаражаттары (1 000 АЕК);
• шетелдік компаниядағы қатысу үлесі;
• бағалы қағаздар, сандық активтер (биткоиндар және т. б.);
• үлестік қатысу шарты (тұрғын ғимаратындағы үлесі);
• инвестициялық алтын (құйма алтын);
• зияткерлік меншік және авторлық құқық объектілері;
• 34,5 млн. теңге (10 000 АЕК ) шегіндегі қолма-қол ақша;
• 2023 жылғы 31 желтоқсанға дейінгі басқа тұлғалармен нотариалды куәландырылған қарыз шарттары;
• құны 3,4 млн теңгеден асатын басқада мүлік (қалауы бойынша) (мәдени құндылықтар, зергерлік бұйымдар, асыл тұқымды жануарлар және т. б.) – бағалауды декларация тапсырылғанға дейін (2023 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша) жасату қажет.
Декларациялауға қалай дайындалу керек?
Декларацияны табыстау кезінде Қазақстандағы және шетелдегі активтер туралы мәліметтер толыққанды болуы тиіс. Себебі, декларацияланған активтердің құны болашақта салық салынатын табысты айқындау кезінде ескерілетін болады.
Сондықтан декларацияны толтырмас бұрын тиісті растайтын құжаттарды алдын ала дайындауды ұсынамыз:
- тәуелсіз бағалаушыға 2023 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша құны 1000 АЕК-тен (3,5 млн.теңге) асатын мүлікті бағалату (қалауы бойынша)
- 2023 жылғы 31 желтоқсанына дейін орын алған ақша қаражаттарын беру фактісі бойынша, нотариустардан қарыз алу шарттарын куәландыру
Қазақстанда активтер мен міндеттемелердің болуын келесі сайттар бойынша тексеруге болады:
1) бағалы қағаздар бойынша https://portal.kacd.kz;
2) тұрғын үй құрылысына үлестік қатысу туралы шарттар бойынша https://homeportal.kz; https://www.gov.kz/services/3910?lang=ru;
3) зияткерлік меншік, Авторлық құқық объектілері бойынша https://gosreestr.kazpatent.kz;
4) сенімгерлік басқаруға берілген мүлік бойынша https://egov.kz/cms/ru/services/pass077_mu;
Дебиторлық/кредиторлық берешектің (қарыз шартының) болуы бойынша сұрау салуды Doculite жүйесі арқылы Республикалық нотариаттық палатаға жіберу қажет.
Одан кейін, жыл сайын күнтізбелік жыл ішінде алынған кірістер, шетелде мүлікті сатып алу не иеліктен шығару туралы мәліметтер көрсетілетін Кірістер мен мүлік туралы декларациясы (270.00-нысан) табыс етіледі.
Мемлекеттік қызметшілер мен оларға теңестірілген адамдар Қазақстанда және шетелде мүлікті сатып алу және иеліктен шығару туралы мәліметтерді, сондай-ақ оларды сатып алуға арналған шығыстарды жабу көздерін көрсетеді.
Осылайша, кірістер мен мүлік туралы жыл сайынғы декларацияда мыналар көрсетіледі:
• жеке тұлға дербес салық салатын кірістер (мүліктік кіріс, жалға беруден түсетін табыс, жылжымайтын мүлікті, көлікті, бағалы қағаздарды сатудан түскен кіріс, шетелден келген кірістер және т. б.)
• салық шегерімдері (медициналық шығындар, білім беру, ипотека бойынша төлемдер, көпбалалы отбасылар үшін шегерім)
• өтеусіз алынған мүлікті (жылжымайтын мүлік, көлік, бағалы қағаздар, цифрлық активтер және т. б.) қоса алғанда, мүлікті сатып алу/иеліктен шығару
• қымбат мүлікті сатып алу көздері
• бағалы қағаздар, сандық активтер (биткоиндар және т. б.);
• үлестік қатысу шарты (тұрғын ғимараттағы үлесі);
• инвестициялық алтын (құйма алтын);
• жеке тұлғалар үшін нотариалды куәландырылған қарыз шарттары
• шетелдік компаниядағы қатысу үлесі;
• шетелдегі жылжымайтын мүлік және көлік;
• шетелдік банктердегі 7,3 мың АҚШ долларынан асатын ақша қаражаттары (1 000 АЕК);
