"Жыл сайын елімізде АИТВ-ның байланысқа дейінгі профилактикасын жақтаушылардың саны артып келеді, ол өткен жылы бес мыңнан биылғы жылы 11 мың адамға дейін болды. БДП немесе PrEP - АИТВ-сыз адамдардың оны үнемі қолдануы АИТВ-ның берілуін болдырмаудың тиімді әдісі", - деп хабарлайды ҚР денсаулық сақтау министрлігі.
Фото: www.gov.kz
«БДП тенофовир/эмтрицитабин препаратын күнделікті қабылдаудан тұрады. Әлемдік зерттеулер PrEP препараттары АИТВ жұқтыру қаупін 99% төмендететінін көрсетеді. Препараттарды АИТВ-ның профилактикасы жөніндегі өңірлік орталықтардан, үкіметтік емес қоғамдық ұйымдардан тегін және құпия түрде алуға болады.
Мигранттар дәріханаларда АИТВ инфекциясының профилактикасы орталықтары немесе жеке медициналық орталықтар дәрігерлерінің рецепті бойынша сатып ала алады», – деп атап өтті ҚР ДСМ Қазақ дерматология және инфекциялық аурулар ғылыми орталығы (ҚДИАҒО) директорының міндетін атқарушы Ұлықбек Медеубеков.
Өздеріңіз білетіндей, елде АИТВ негізінен халықтың негізгі топтарында таралады. Сондықтан БДП ең алдымен қауіп топтары үшін, соның ішінде есірткі қолданушылар, еркектермен жыныстық қатынасқа түсетін ер адамдар, секс жұмысшылар, транс адамдар, дискордантты жұптар (АИТВ-мен серіктестердің бірі) үшін маңызды.
БДП 2023 жылдан бастап дәрі-дәрмектерді медицина қызметкерлері арқылы ұсынатын бірқатар достық ҮЕҰ арқылы қолжетімді, олардың екеуі медициналық лицензия алды. ҮЕҰ қатарындағы дәрігерлер мен тең навигаторлардың бірлескен қызметі чат-боттар, сайттар, әлеуметтік желілер және аутрич жұмысы арқылы белсенді түрде жүргізілуде.
Өткен жылдан бастап елде БДП қабылдағысы келетіндерді тіркеу жеңілдетілді: тек АИТВ-ға теріс тест нәтижесі және АИТВ симптомдарының скринингі қажет. Бұл PrEP қабылдау туралы шешім қабылдамағандардың мотивациясын арттыру үшін маңызды.
20 қарашадан 1 желтоқсанға дейін (Дүниежүзілік ЖИТС – ке қарсы күрес күні) елде ЮНЭЙДС «дұрыс жолды таңдаңыз - адам құқықтары жолы» ұранымен науқан өтеді. Әр адамның құқықтарын сақтау АИТВ-ға тиімді жауап берудің негізі болып табылады. Бұл Дүниежүзілік ЖИТС-ке қарсы күрес күні - әркімнің құқығын қорғау арқылы әркімнің денсаулығын сақтауға шақыру күні.
Қазақстанда АИТВ-инфекциясының профилактикасы, диагностикалау және емдеу жөніндегі ұлттық заңнама үнемі жетілдіріліп отырады. Антиретровирустық терапия мемлекет есебінен беріледі. АИТВ-ға тестті тіркелген жері бойынша емханада немесе АИТВ-ның профилактикасы жөніндегі өңірлік орталықта құпия, тегін және қалауы бойынша жасырын түрде тапсыруға болады.
Науқан өткізілетін күндері 1 желтоқсанға қарай еліміздің барлық өңірлерінде АИТВ-ның профилактикасы, АИТВ-ға шалдыққан адамдарға стигма мен кемсітушілікке жол бермеу туралы білімді насихаттау бойынша акциялар, дөңгелек үстелдер, флешмобтар және басқа да іс-шаралар өтеді. АИТВ-ның профилактикасы жөніндегі өңірлік орталықтарда халық үшін Ашық есік күндері өтеді. Әрбір ниет білдіруші мамандардан кеңес алып, АИТВ-ға тексеруден өте алады.
26 қарашада Алматыда «АИТВ-ның профилактикасы және емдеу бойынша инновациялық шаралар: саясат, зерттеулер, практика» атты Халықаралық ғылыми-практикалық конференция өтеді. Белгілі әлемдік және отандық сарапшылардың қатысуымен өтетін бұл оқиға санитариялық-эпидемиологиялық бақылауды нығайту және АИТВ-ның, қосалқы аурулардың, сондай-ақ дерматовенерологиялық аурулар профилактикасының заманауи тәсілдерін жетілдіру жөніндегі маңызды қадам болмақ.
