Білім беруде кәсіби маманданған тұлға дайындауды ғана мақсат тұтуға болмайды. Сонымен қатар рухани дүниесі бай және әлеуметтік адамгершілігі зор, қоғамдық өмірдің барлық аясында ұлттық құндылықтарды түсінуге және дамытуға қабілетті тұлғаны қалыптастыруымыз керек.
Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университетінде барлық мамандықтардың 2-курс студенттеріне «Психология» пәні бойынша тәжірибелік жұмыс жүргізіледі. Білім алушыларды оқу процесінде әлеуметтік-психологиялық сүйемелдеу – білім берудің маңызды аспектісі болып табылады, ол студенттерді әлеуметтік және психологиялық салаларда қолдауға және дамытуға бағытталған. Бұл оқу процесінде әлеуметтік-психологиялық қолдауды қолдану тәжірибесі және оның білім алушыларға әсері қарастырылады.
Қазіргі білім беру контекстінде студенттер жаңа ортаға бейімделу, стресс, әлеуметтік және психологиялық мәселелер сияқты әртүрлі қиындықтарға тап болады. Әлеуметтік-психологиялық қолдау – студенттерге осы мәселелерді шешуге көмектесуге бағытталған шаралар жүйесі. Әлеуметтік-психологиялық сүйемелдеудің бірнеше әдістері бар.
Психологиялық кеңес беру, яғни студенттер жеке мәселелерді, стрессті немесе жанжалдарды шешуге көмектесу үшін психологқа жүгіне алады. Психологиялық кеңес студенттерге эмоцияларын түсінуге және қиындықтарды жеңудің жолдарын табуға көмектеседі.
Топтық жұмыс, соның ішінде топтық сабақтар мен тренингтер ұйымдастыру студенттерге қарым-қатынас дағдыларын дамытуға, басқа адамдармен тиімді қарым-қатынас жасауды үйренуге, ұжымдағы мәселелерді шешуге мүмкіндік береді.
Бейімделуді қолдау. Студенттер оқу процесіне және жаңа ортаға бейімделуде қиындықтарға тап болуы мүмкін. Осы ретте әлеуметтік-психологиялық сүйемелдеу студенттерге бейімделуге көмектесуге бағытталған іс-шараларды қамтиды. Атап айтқанда, оқу ресурстарымен танысу, тәжірибелі замандастарымен қарым-қатынас орнату және тағы басқасы.
Психологиялық оқыту. Студенттер өзін-өзі реттеу дағдыларын дамыту, стрессті басқару, мотивацияны дамыту және басқа да курстардан немесе тренингтерден өте алады.
Білім алушыларға әлеуметтік-психологиялық сүйемелдеудің тигізетін әсері де айтарлықтай. Оқу үлгерімі жақсарады. Әлеуметтік-психологиялық қолдау алатын студенттер өздерінің дағдыларын дамыту, оқудағы мотивация мен тиімділікті арттыру секілді көбірек мүмкіндіктерге ие. Нәтижесінде оқу үлгерімін жақсартуға ықпал етеді.
Стресс пен мазасыздық азаяды. Әлеуметтік-психологиялық қолдауға қол жеткізген студенттер стресс пен мазасыздықты басқару мүмкіндігіне ие болады. Бұл олардың психологиялық әл-ауқатын арттыруға және оқу процесінің сапасын жақсартуға септігін тигізеді.
Әлеуметтік дағдыларын дамытады. Топтық жұмыс және әлеуметтік-психологиялық сүйемелдеу бойынша тренингтер студенттерге қарым-қатынас, ынтымақтастық және жанжалдарды басқару дағдыларын дамытуға көмектеседі. Бұл олардың әлеуметтік бейімделуіне және болашақ мансабына оң әсер етеді.
Оқу процесінде білім алушыларды әлеуметтік-психологиялық сүйемелдеу оларды қолдау мен дамытудың тиімді құралы болып табылады. Оны қолдану тәжірибесі студенттердің оқу үлгеріміне, психологиялық әл-ауқатына және әлеуметтік дағдыларына үлкен әсерін тигізеді. Әлеуметтік-психологиялық қолдау бағдарламаларын кеңейту, жетілдіру табысты және үйлесімді білім беру процесіне ықпал етуі мүмкін.
Айгуль Джакупова,
Мулдир Молдагалиева
«Кәсіби және көркем-технологиялық білім беру» жоғары мектебінің оқытушылары
