Қазақстан әлемдегі уран кенінің бай қорына ие. Сол себепті атом электр станцияларын салу шешімін қабылдады. Мұндай жобалардың қажеттілігі туралы мәселе сарапшылар арасында да, қарапайым азаматтар арасында да көптеген қайшылықтарды тудырады. Осы мәселе бойынша референдум өткізу қоғамдық пікірді есепке алудың және қоғамда консенсусқа қол жеткізудің маңызды құралы бола алады.
Сурет: freepik.com
Қазақстанның энергетикалық саясатының басты міндеттерінің бірі – елдің энергетикалық тәуелсіздігін қамтамасыз ету саналады. Көмір мен газ сияқты қолданыстағы энергия көздері қолжетімді болғанымен олар ауаға көміртегін көп шығарады және экологияға жағымсыз әсер етеді.
Атом электр станциялары тұрақты және таза энергиямен қамтамасыз ете алады. Алайда мұндай қадам кең қоғамдық пікірталас пен ықтимал тәуекелдер туралы хабардар болуды талап етеді.
Қазақстан Семей ядролық полигонының тарихын ескере отырып, халық жадында із қалдырған ядролық технологиялармен жұмыс істеу тәжірибесіне ие болды. АЭС салу жобасын іске асыра отырып, ең алдымен азаматтардың пікірін ескеру қажет.
Референдум халыққа өз ұсыныстарын білдіруге мүмкіндік береді. Бұл мемлекет пен қоғам арасындағы сенімді қарым-қатынасты қалыптастыруға көмектеседі.
Кейбір сарапшылардың пікірінше, атом электр станциялары жаңа жұмыс орындарының қайнар көзі болады және өндіріс пен қызмет көрсету сияқты салалардың дамуына жол ашады.
Алайда атом электр станцияларын салу және пайдалану айтарлықтай инвестициялар мен ұзақ мерзімді міндеттемелерді қажет ететінін ескеру қажет.
Референдум қоғамның осындай өзгерістерге дайындығын бағалауға және тұрғындардың осы саладағы мемлекеттік бастамаларға қаншалықты сенетінін анықтауға көмектеседі.
Айта кету керек, атом электр станциялары энергетикалық қауіпсіздік мәселесінің жалғыз шешімі емес. Қазақстан жаңартылатын энергия көздері (күн, жел энергиясы және т.б.) саласында үлкен әлеуетке ие.
Сонымен қатар референдум азаматтарға елдің энергетикалық дамуының түрлі сценарийлерін таңдауға мүмкіндік беретін осы баламаларды талқылауға арналған алаң бола алады.
Қазақстанда атом электр станцияларын салу жөніндегі референдум энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету тұрғысынан ғана емес, сонымен қатар азаматтарды шешім қабылдау процесіне тарту тәсілі ретінде де үлкен маңызға ие.
Бұл – жай ғана атом электр станциясын салу немесе салмау туралы мәселе емес. Бұл – Қазақстан өз азаматтарының пікірін ескере отырып, болашақта елдің қалай дамитынын көрсететін саяси оқиға. Қоғамды тыңдай отырып, Үкімет пен сарапшылар энергетика секторын дамытудың ең қауіпсіз, тиімді және тұрақты жолын таба алады.
Түгелбай Бисен
zhaikpress.kz
