Қарашада Қазақстанда әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының қымбаттауы тоқтады. Айдың бірінші аптасында жалпы азық-түлік қоржыны бойынша баға өсуі байқалмады, бірақ 19 тауардың 8-і бойынша баға 0,4 пайызға, ал тағы бес тауардың бағасы 1-2 пайызға өсті, - деп хабарлайды Tengrinews.kz тілшісі Energyprom.kz сайтына сілтеме жасап.
Сарапшылар мәліметінше, жалпы жыл басынан бері азық-түлік қоржынындағы өсім 10,4 пайыз болды.
Қазанда Қазақстанда инфляция деңгейі 8,9 пайызға жетіп, оған ең көп әсер еткен азық-түлік өнімдері болды. Азық-түлік тауарлары бір жылда 11,3 пайызға (жыл басынан бері 8,2 пайызға) қымбаттады.
Биыл азық-түлік бағасының көтерілуі жалпы әлемдік үрдіс. Еуроодақта биыл қазанда азық-түлік бағасы 2 пайызға, АҚШ-та 5,3 пайызға қымбаттады. Біріккен Ұлттар Ұйымының Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының (ФАО) азық-түлік бағасының индексі қазанда 133,2 тармақ болды – қыркүйектегі көрсеткіштен 3,9 тармаққа (3 пайыз) және 2020 жылғы қазандағы көрсеткіштен 31,8 тармаққа (31,3 пайыз) жоғары. Соңғы үш айда бұл көрсеткіш 2011 жылдың маусымынан бергі ең жоғары деңгейде өсті. Бұл өсім, ең алдымен, өсімдік майы мен астықтың әлемдік бағасының жалғасуымен байланысты.
Қазақстанда бидай бағасы бір жылда 16,5 пайызға, ұн-жарма және крахмал өнімдерін өнеркәсіптік өндірушілердің бағасы 16 пайызға өсті.
Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының тізімінде күнбағыс майы, көкөністер, қант және қарақұмық жармасы қымбаттады. Бұл санаттарда агроөнеркәсіптік кешен өнімдерін өндірушілер, сондай-ақ өңдеу сегментін өндірушілер бағасының күрт өсуі байқалады. Мысалы, күнбағыс майы бөлшек саудада жылына 56,2 пайызға қымбаттады. Бұл ретте ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердегі күнбағыс тұқымдары 40,6 пайызға қымбаттады, ал майлар мен майларды өнеркәсіптік өндірушілер өз өнімдерінің бағасын бірден 59,3 пайызға көтерді.
Сонымен бірге, шикі сүт фермерлердің бағасында жылына 10,2 пайызға өсті, сүт пен ірімшікті өңдеу сегментінде бағалар тек 4,6 пайызға өсті, нәтижесінде бөлшек саудадағы сүт бағасы тек 5-8 пайызға өсті.
Егер өнімдер Қазақстанда өндірілмесе, бізге негізінен экспорт есебінен келетін жағдай басқаша қалыптасады. Қант өндірушілер өз өнімдерінің құнын 14 пайызға арттырды, ал бөлшек саудада қант 25 пайызға қымбаттады. Сонымен қатар, биылғы үш тоқсанының қорытындысы бойынша жергілікті қант зауыттары сектордағы сұраныстың тек 44,5 пайызын жаба алды.
Сарапшылар Қазақстандағы азық-түлік тауарларының құнына өндірушілердің де, өнеркәсіптік компаниялардың да өзіндік құнының өсуі, сондай-ақ жалпы азық-түлік құнының әлемдік конъюнктурасы әсер ететінін атап өтті. Бұл ретте "өндіруші - дистрибьютор - сатушы" тізбегі сатылатын тауарлардың көлемін сақтау ниетінде өз маржасының едәуір бөлігін жоғалтады, нәтижесінде бюджетке аударымдар көлемін қысқартады.
