2018-2022 жылдарға арналған онкологиялық аурулармен күрес жөніндегі кешенді жоспардың іс-шараларын іске асыру барысында қатерлі ісіктерден болатын өлім-жітімді 9%-ға төмендетудің оң үрдісі бар, деп хабарлады профессор, ДСМ штаттан тыс онкологы, «Қазақ онкология және радиология ғылыми-зерттеу институты» АҚ (ҚазОРҒЗИ) басқарма төрағасы Диляра Қайдарова, деп жазады ҚР Денсаулық сақтау министрлігі.
Фото: ҚР Денсаулық сақтау министрлігінен
Оның мәліметінше, Қазақстанда жыл сайын 35 мыңнан астам адам обырға шалдығады. Онкологиялық есепте 200 мың қазақстандық тұрады. ҚР-да онкологиядан өлім-жітім алдыңғы қатарда және үшінші орында тұр.
Онкологиялық сырқаттанушылық құрылымында бірінші орында дәстүрлі түрде сүт безі обыры (13,2%, 5166 жағдай); екінші орында – өкпе обыры (10,0%, 3926 жағдай), үшінші орында – колоректалдық обыр (9,3%, 3654 жағдай), төртінші орында – асқазан обыры (7,4%, 2912 жағдай) тұр.
Науқастардың жас құрылымында - еңбекке қабілетті жастағы (18-64 жас) адамдар 54,1%-ды құрайды.
Ол кешенді жоспар шеңберінде іске асырылған бірқатар жобаны атап өтті. Мәселен, 2022 жылғы шілдеде Шымкент қалалық онкология орталығында желілік үдеткіш іске қосылды. Еліміздің онкологиялық ұйымдарында пациенттерге қашықтықтан жоғары технологиялық сәулелік терапия (томотерапия, стереотаксис, IMRT, IGRT), интраоперациялық сәулелік терапия, ағзалар мен тіндердің биотрансплантациясы, аз инвазивті хирургия ұсынылады. 2022 жылы Қазақстанда алғаш рет ҚазОРҒЗИ жағдайында онкоортапедияда бірегей реконструктивтік-пластикалық араласулар (3-D протездеу) жүргізу басталды.
Онкологиялық пациенттерге клиникалық практикада әртүрлі биологиялық маркерлерді (иммуногистохимия, молекулалық-генетикалық зерттеулер) анықтау бойынша қызметтер ұсынылады. Бұл онкологиялық науқастарды дербестендірілген емдеуге мүмкіндік береді және қатерлі ісіктің молекулалық-биологиялық ерекшеліктерін неғұрлым егжей-тегжейлі зерделеу мүмкіндіктерін кеңейтеді.
Онкологиялық ауруларға күдікті пациенттерге кешенді жоспар шеңберінде диагностикалық КТ және МРТ зерттеулері кеңінен жүргізіледі.
Ол сондай-ақ 2019 жылдан бастап республикада өкпе обыры бар науқастарға (EGFR, PDL1, ALK, ALK/ROS1 гендік мутацияларын анықтау), тері меланомасына (BRAF гендік мутацияларын анықтау) және колоректалдық обырға (KRAS гендік мутацияларын анықтау) диагнозды нақтылау және мақсатты және иммунологиялық препараттарды таңдау үшін молекулалық-генетикалық зерттеулер жүргізіліп жатқанын еске салды. жеке терапияны тағайындаудың мақсаты.
Қазақстанда алғаш рет 2019 жылдан бастап диагностикалық күрделі жағдайларда телепатология жүйесін пайдалана отырып, халықаралық сарапшылармен телеконсультациялар енгізілді.
Онкологиялық науқастарға паллиативтік көмектің қолжетімділігін жақсарту үшін кешенді жоспар шеңберінде барлық өңірлерде мобилдік бригадалар ұйымдастырылды.
ҚазОРҒЗИ басшысы бейінді ҒЗИ-ға 2023 жылғы сәуірге дейін 2023-2025 жылдарға арналған онкологиялық аурулармен күрес жөніндегі кешенді жоспар әзірлеу тапсырылғанын, оған сәйкес ел халқына онкологиялық көмекті жетілдірудің одан әрі перспективалары қалыптастырылатынын хабарлады.
Д. Қайдарованың айтуынша, жаңа Кешенді жоспарда біз онкологиялық көмек көрсетудің қолжетімділігі мен сапасын арттыруға, атап айтқанда қауіп факторларының профилактикасына және басқаруға, жоғары тиімді ерте диагностикаға, мамандандырылған емдеуді дамытуға, ғылым мен кадрлық әлеуетті дамытуға шоғырлануға ниеттіміз.
Жыл сайын 4 ақпанда Халықаралық обырға қарсы одақтың (UICC) бастамасымен Дүниежүзілік обырға қарсы күрес күні атап өтіледі. Мақсаты - халықтың онкологиялық аурулардың профилактикасы және ерте анықтау туралы хабардарлығын арттыру, өз денсаулығына жауапкершілікпен қарауды қалыптастыру, қолжетімді скринингтік зерттеп-қараулар туралы хабардар ету.
