Батыс Алаш орда қозғалысының қайраткері Есенғали Қасаболатов 1889 жылы Орал облысы Калмыков уезінің Антоновка ауылында дүниеге келген.
Калмыков орыс-қазақ мектебін, Орал реальдық училищесін бітірген соң Саратов медицина институтына түседі.
1914-1916 жылдары бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Батыс майданға аттанып қазақ жігіттеріне дәрігерлік көмек ұйымдастырады.
1917 жылғы Ақпан төңкерісі кезінде елге оралып, Алаш қайраткерлері қатарында Бірінші Жалпықазақ сиезінде Әлихан Бөкейханов бастаған сиез бюросы құрамында сайланған 43 адамның бірі болады.
Әсіресе оның Жайық өңіріндегі саяси қозғалыстарға белсене араласып, өлкеде облыстық және жергілікті сиездерді өткізуге араласқаны енді ғана жазыла бастаған тарихымыздың бірі.
Айталық, 1920 жылы 24 маусымда Орал қаласында құрылған Орал губерниялық комитеттің құрамында Чеботарев, Почиталин, Струппе, Қаратілеуов, Н. Ипмағамбетов бірге комитетің мүшесі болады. Сол мәжілісте Струппе Орал губерниялық комитетінің төрағалығына сайланса, Қасаболатов Орал губерниялық революциялық комитеттің төрағасы болып сайланады.
Кейін 1921 жылғы 3 мамырдағы ҚАКСР РК(б)П облыстық комитетінің шешімімен Орынбарға шақыртылды. Одан Саратов, соңынан Астрахань қаласында түрлі партиялық қызметтер атқарады.
Ал 1931 жылы Қазақстанда ұйымдастырылып жатқан Алматы медицина институтына шақыртылып, аталған институттың тұңғыш директоры болады. Қазақстанның денсаулық сақтау саласында жас мамандарды дайындау мен оқытуда және денсаулық ісін жолға қоюда үлесін қосқандардың бірі - Е. Қасаболатов еді.
Алайда 30 жылдардағы қазақ қайраткерлеріне таңылған айып Е. Қасаболатовқада жетті. Оны «студент жастардан ұлтшыл-контрреволюциялық топ құрды» деген желеумен 1937 жылдың 29 тамызында тұтқындап, КСРО Жоғары соты Әскери коллегиясының шешімімен 1938 жылдың 26 ақпанында атылады.
Зулхожа Шарафутдинов,
zhaikpress.kz
