Соңғы жылдары Қазақстанда мемлекеттік аппаратты бюрократиядан арылтуға бағытталған реформалар белсенді түрде жүзеге асырылуда. Бұл міндет ел басшылығының ерекше бақылауында және басқарудың тиімділігін арттыру, мемлекеттік қызметтердің сапасын жақсарту және азаматтардың билік институттарына деген сенімін нығайту үшін қажетті шарт ретінде қарастырылады.
Сурет: istockphoto.com
Негізгі бағыттардың бірі мемлекеттік қызметтерді цифрлық түрлендіру болды. eGov платформасы мен E-Licensе порталы азаматтар мен бизнестің жүздеген қызметтерге онлайн форматта қол жеткізуін қамтамасыз етті. Бұл қағаз бастылықтың, мемлекеттік мекемелердегі кезектердің және шенеуніктермен байланыстардың санын едәуір қысқартты және сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін азайтады.
Сондай-ақ, мемлекеттік қызметшілердің тиімділігін бағалау жүйесі енгізілді, рәсімдерді ресми орындауға емес, жұмыс нәтижелеріне баса назар аударылды. Әкімшілік процедураларды оңтайландыру құжаттарға артық талаптарды азайтуға, процестерді біріздендіруге және бизнес шығындарын азайтуға мүмкіндік берді.
Шешім қабылдаудың артық деңгейлерін азайту маңызды қадам болды. Мысалы, орталық және аймақтық басқару органдары арасындағы кейбір қайталанатын өкілеттіктерді жою азаматтардың сұраныстарына жауап беру жылдамдығын арттырды.
Оң өзгерістерге қарамастан, реформалар бірқатар қиындықтарға тап болады. Біріншіден, ойлау инерциясы және мемлекеттік мекемелердің бір бөлігінің өзгеруіне қарсылық сақталады. Екіншіден, цифрландыру әрдайым азаматтардың, әсіресе шалғай өңірлерде цифрлық сауаттылығының артуымен қатар жүре бермейді.
Бұдан басқа, мемлекеттік қызметшілердің саяси қысымнан нақты тәуелсіздігі және басқарудың саяси және әкімшілік деңгейі арасындағы нақты аражігін ажырату қажеттілігі маңызды болып қала береді.
Таяу болашақта Қазақстан Үкіметі мынадай басымдықтарды белгіледі:
Әрі қарай цифрландыру-күнделікті тапсырмаларды автоматтандыру және үлкен деректерді талдау үшін жасанды интеллектті пайдалану;
Мемлекеттік қызмет институтын реформалау-бастамашылық пен жауапкершілікті көтермелеу шараларын дамыту, жас кадрларды тарту;
Қоғаммен кері байланыс-мемлекеттік органдар жұмысының сапасын бағалау және қоғамдық мониторинг тетіктерін енгізу;
Бизнестегі реттеуші қысымды азайту — «Реттеуші гильотин» саясатын жалғастыру, рұқсат беру рәсімдерін жеңілдету.
Мемлекеттік аппаратты бюрократиядан арылту - бұл бір реттік акция емес, ойлау, басқару тәсілдері мен құралдарын өзгертудің тұрақты процесі. Қазақстан бұл жолда маңызды қадамдар жасауда және реформаларды табысты іске асыру, сайып келгенде, мемлекеттік қызметшілердің саяси ерік-жігеріне, кәсібилігіне және азаматтық қоғамның белсенді қатысуына байланысты.
Хаиров Даурен Ерикович,
Қазақстан Республикасы
Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің
Батыс Қазақстан облысы бойынша
департаментінің басшысының орынбасары
