Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі ескертеді: егде жастағы азаматтар қаржылық алаяқтық мәселелерінде ең осал топтардың бірі болып қала береді. Бұл олардың сенгіштігіне, цифрлық сауаттылықтың жеткіліксіздігіне және тексерілген ақпаратқа шектеулі қолжетімділікке байланысты.
Сурет: gov.kz
Алаяқтар әр түрлі схемаларды қолданады: банктердің, құқық қорғау органдарының немесе туыстарының атынан қоңырау шалу, жоқ өтемақылар туралы хабарламалар, қарыздарды ресімдеу немесе «тиімді» инвестицияларға инвестициялау туралы ұсыныстар. Алаяқтар ұялы телефонға немесе қалалық телефонға, сондай-ақ мессенджерлерге қоңырау шалып, өздерін банк немесе полиция қызметкерлері ретінде таныстырады. Олар банктік шоттан күдікті операция жасалып жатыр деп айтуы мүмкін және ақшаны «қауіпсіз шотқа» аударуға, қашықтан қол жеткізуге арналған қосымшаны орнатуға немесе SMS-тен кодтарды айтуға сендіруі мүмкін.
Психологиялық қысым әдістері жиі қолданылады – мысалы, туысымен орын алған төтенше жағдай туралы хабарламамен қоңырау шалу.
Мұндай әрекеттерден қорғау үшін егде жастағы адамдарға телефон арқылы дербес және банктік деректерді, оның ішінде карта нөмірін, оның қолданылу мерзімін, CVV-кодты, SMS кодтарын және онлайн-банктен логиндерді хабарламау кеңес беріледі. Бейтаныс адамдардың нұсқауларын, тіпті олар өздерін ресми құрылымдардың қызметкерлері ретінде таныстырса да, орындауға болмайды.
Есіңізде болсын: банктер, құқық қорғау органдары және мемлекеттік қызметтер ешқашан телефон арқылы жеке деректерді немесе қаржылық ақпаратты сұратпайды. Егер күмән туындаса, әңгімені тоқтатып, ресми органдардан кеңес алу ұсынылады.
Сабыр сақтау, қоңырау шалушының аты-жөні мен лауазымын жазып алу және ұйымға ресми сайтта немесе картаның артқы жағында көрсетілген нөмір бойынша қайта қоңырау шалу маңызды. Қаржыға қатысты барлық әрекеттерді жақын туыстарымен немесе сенімді адамдармен талқылаған жөн.
Егде жастағы адамдардың туыстары мен жақындарына әдеттегі алаяқтық схемалары туралы үнемі айтып отыру, цифрлық сервистерді қауіпсіз пайдалануды игеруге көмектесу, қорғалатын бағдарламалық қамтылымды орнату және құрылғыларды жаңарту ұсынылады.
Өзге де пайдалы материалдармен Fingramota.kz сайтынан таныса аласыздар.
Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі
