1 қарашадағы жағдай бойынша ҚР Ұлттық банкі есептеген американдық валютаның ресми бағамы 530,47 теңге болды. 1 қазанмен салыстырғанда бұл 3,4%-ға немесе 18,59 теңгеге төмен. Қазан айындағы теңге бағамының кері серпілісі 2025 жылы көлемі жағынан екінші орында тұр. Бұдан сәл айқынырақ құлдырау ақпанда байқалған еді: ол кезде 3,7%-ға төмендеді. Ал одан да күшті динамика соңғы рет 2022 жылғы мамырда (-7,1%) тіркелген болатын.
Өткен айды, қыркүйекті, теңге тарихи ең төменгі деңгейде аяқтаған еді. Қазанда ол әлсіреуін жалғастырды. Алайда теріс динамика ұзаққа созылмады, небәрі екі күнге. 3 қазаннан бастап нығаю үрдісі байқалды. Соның нәтижесінде, ҰБ базалық мөлшерлемені көтеру туралы шешімін жарияламай тұрып-ақ, 1-9 қазан аралығында теңге 1,6%-ға немесе 9 теңгеге қымбаттады.
Теңге ай бойы айтарлықтай қарқынмен нығайып отырды. Ал айдың аяғына қарай, 30 қазанда, күрт нығайды - 1,1%-ға (5,68 теңгеге). Кейбір сарапшылар мұны ҚР Қаржы министрлігінің биржада доллардың аумақты көлемін, еуробондтардан түскен $1,5 млрд, сатуымен байланыстырды (министрлік бұл жайлы 22 қазанда хабарлаған болатын).
Бір нәрсе нақты белгілі - теңгенің нығаюына Ұлттық банктің таза валюталық сатылымдары айтарлықтай әсер етті. Қыркүйекке қарағанда олардың көлемі шамамен 50%-ға, $1,54 млрд дейін өскен. Бұл өсімнің негізгі себебі теңестіру операциялары еді.
Еске сала кетейік, бұдан бір ай бұрын монетарлық билік «алтын бағасының өсуі жағдайында теңестіру операциялары аясында өтімділікті алу көлемі теңге эмиссиясының көлемінен қалып қойып жатыр» деп хабарлаған болатын. ҚР ҰБ бұл теңгерімді IV тоқсан ішінде қалпына келтіруді, яғни ай сайын орта есеппен 467 млрд теңге стерилизациялауды жоспарлаған болатын. Салыстырмалы түрде: қаңтар-қыркүйек айларында стерилизацияланған өтімділіктің орташа айлық көлемі 250 млрд теңге болды. Теңестіру механизмі 2-2025 жылдың қаңтарынан бері қолданылып келеді. Теориялық тұрғыда бұл механизм теңге эмиссиясына тең көлемдегі валютаны сату арқылы жүзеге асады, ол алдын ала отандық өндірушілерден алтын сатып алу үшін жүргізіледі.
Сонымен бірге ресми мәлімдемелерге қарағанда, ҚР ҰБ қазан айында БЖЗҚ үшін интервенцияларды немесе валюта сатып алуларын жүргізбеген. Квазимемлекеттік сектордың валюта сатуына келетін болсақ, керісінше, бұл көрсеткіш бір айда едәуір қысқарған. Дегенмен, бұл жағдайда көлем әлдеқайда аз - $279 млн $378 млн қарсы.
