1 қарашадағы жағдай бойынша ҚР СЖРА ҰСБ бизнес-тіркелімінде «Дайын тағамды тапсырыспен жеткізу»* қызмет түрімен тіркелген 11,3 мың жеке кәсіпкер болды. Бір жылда олардың саны шамамен 60%-ға өсіп, 2018 жылдан бергі бүкіл бақылау тарихындағы ең жоғары көрсеткішке жетті.
Сурет: istockphoto.com
Жалпы алғанда көрсеткіштің үнемі өсетінін байқауға болады — соңғы жеті жылда ол бірде-бір рет жылдан жылға төмендеген емес (өткен жылдың 1 қарашасынан есептік жылдың 1 қарашасына дейінгі 12 айлық кезең динамикасы салыстырылған). Ал соңғы жеті жылдың ішінде ең қарқынды өсім 2020 жылдан 2022 жылға дейінгі аралықта байқалды, орташа қарқыны — жылдан жылға +62,1%. Мұндай серпілістерді, ең алдымен, COVID-19 пандемиясының шарықтау кезінде енгізілген қатаң шектеулермен және цифрлық сервистердің дамуымен түсіндіруге болады.
Қазіргі серпіні 2023 және 2024 жылдардағы «тыныш» кезеңнен кейін байқалып отыр — ол кезде 1 қарашаға қарай дайын тағам жеткізу сегментіндегі ЖК саны жылдан жылға орта есеппен 14,8%-ға артқан. Ал 2024 жылғы 1 қарашадан 2025 жылғы 1 қарашаға дейінгі 60%-дық өсім мемлекеттің курьерлер мен такси жүргізушілерін көлеңкеден шығару бағытындағы белсенді шараларымен, яғни платформалық жұмыспен қамтуды, онлайн-платформалар мен агрегаторлар арқылы еңбек етуді дамыту шараларымен байланысты сияқты. Бұл тұжырым қайдан шықты? Мысалы, Yandex платформасы курьерлерге ЖК тіркеу кезінде қызмет түрі ретінде «Дайын тағамды тапсырыспен жеткізу» дегенді таңдауды ұсынады.
Сәйкесінше, мемлекет платформалық жұмыспен қамтуды Yandex-тің қатысуымен 2023 жылдың аяғында енгізе бастады. Мақсат — курьерлер мен такси жүргізушілерін әлеуметтік қамтамасыз ету жүйесіне тарту. 2024 жылдың қыркүйегінде төмендетілген салық мөлшерлемелерін енгізу, платформалық жұмыспен қамтылғандар үшін төлемдерді есептеуді жеңілдету және операторларды салық агенті ретінде тану жөніндегі өзгерістер заңмен бекітілді.
Өңірлерге келсек, «Дайын тағамды тапсырыспен жеткізу» қызметімен тіркелген ЖК-ның 40%-ы немесе 4,4 мың бірлік Алматы мен Астанаға тиесілі.
Айта кетейік, осы қызметпен қатар мейрамханалар қызметі мен азық-түлік жеткізу бойынша қызмет көрсету** сияқты жақын салада да ЖК санының айтарлықтай өсімі байқалады. 2024 жылдың 1 қарашасынан 2025 жылдың 1 қарашасына дейін көрсеткіш 17,8%-ға, 18,8 мыңға дейін өсті.
Дереккөз: @DataHub_KZ
